
Καθεδρικός Ι.Ν. αγ. Γεωργίου Άνω ΣύρουΣυντήρηση και αποκατάσταση τοιχογραφιών.
Στοιχεία Μνημείου:
Ο Καθεδρικός ναός του αγίου Γεωργίου ή Σαν Τζώρτζης βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της Άνω Σύρου. Από το 1650 περίπου είναι η Μητρόπολη των Καθολικών. Είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής και διαθέτει μαρμάρινη τράπεζα.
Η πρώτη μαρτυρία για την ύπαρξη του καθεδρικού ναού της Σύρου ανάγεται στο έτος 1170. Αυτό επιβεβαιώνεται και από μαρμάρινη επιγραφή, που αναφέρει την επισκευή του ναού κατά το έτος 1200. Το 1598 επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε.
Στην επιδρομή του οθωμανικού στόλου το 1617 ο ναός καταστράφηκε στο μεγαλύτερο μέρος του. Οι εργασίες για την αποκατάστασή του διήρκεσαν πολλά χρόνια και τα περισσότερα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονταν από την αρχαία πόλη της Σύρου. Τα έτη 1661 και 1705 έγιναν σημαντικές προσθήκες και βελτιώσεις.
Τη σημερινή του μορφή πήρε μετά την κατεδάφιση του παλαιού κτηρίου το 1832 και την εκ θεμελίων ανοικοδόμησή του από τον Τηνιακό αρχιτέκτονα Χατζησίμο. Τα εγκαίνια του νέου ναού έγιναν το 1834 ενώ το κωδωνοστάσιο χτίστηκε το 1855.
Αποτελείτε από το κυρίως Ναό, το βαπτιστήριο (παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού), τη Σακρεστία (σκευοφυλάκιο), το κτήριο του Ιστορικού Αρχείου, την αίθουσα φιλοξενίας, και το Επισκοπικό παλάτι.
Η μεγάλη εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο Ιερό είναι έργο Γερμανίδας ζωγράφου και τοποθετήθηκε το 1854. Εδώ, φυλάσσεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελπίδος, η οποία έσωσε τον πληθυσμό της Άνω Σύρου από επιδημία χολέρας τον Αύγουστο του 1854. Επίσης στο Ναό βρίσκεται και το πορτρέτο του Επισκόπου Ανδρέα Κάργα που βασανίστηκε και απαγχονίστηκε από τους Τούρκους μαζί με τον γραμματέα του.
Τα αγάλματα, οι εικόνες και οι τοιχογραφίες είναι φτιαγμένα από Ιταλούς καλλιτέχνες.
Κατάσταση διατήρησης πριν από τη συντήρηση:
Ο ιερός ναός του αγίου Γεωργίου στην άνω Σύρο είναι ένα εξαιρετικό μνημείο το οποίο έκρυβε μεγάλο πλούτο ζωγραφικού διακόσμου κάτω από επάλληλα στρώματα χρώματος και κακότεχνης ζωγραφικής.
Το κτίριο συνδυάζει το ζωγραφικό με τον γλυπτικό διάκοσμο με ξύλινα και γύψινα στοιχεία. Η περίτεχνη ζωγραφική διακόσμηση καταλαμβάνει όλους τους τοίχους, τους κίονες και τα ξύλινα προσκυνητάρια. Όλα αυτά είχαν επιζωγραφιστεί σε ενδιάμεσες χρονικές περιόδους, εξαιτίας της δημιουργίας φθορών, κυρίως από την είσοδο της υγρασίας.
Τα προβλήματα που διαπιστώθηκαν στους τοίχους της εκκλησίας και ειδικά στους θόλους προέρχονταν κυρίως από την είσοδο των όμβριων υδάτων, λόγω της κακής κατάστασης των θόλων. Η κατάσταση των τοιχογραφιών είχε επιβαρυνθεί και από τη σχετική υγρασία του χώρου, επειδή οι εσωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες δεν ήταν ελεγχόμενες.
Η συγκέντρωση του νερού για μεγάλο χρονικό διάστημα και η διείσδυσή του σταδιακά στην κατασκευή, είχε ως αποτέλεσμα την εναπόθεση αλάτων στο υπόστρωμα και τη ζωγραφική επιφάνεια. Οι μεταβολές των τιμών της υγρασίας επέδρασαν στη διαμόρφωση των αλάτων από άνυδρα σε ένυδρα. Αυτές οι κινήσεις των αλάτων δημιούργησαν μηχανικές εντάσεις και καταπόνηση των υλικών, που σε συνδυασμό με διάφορες μηχανικές καταπονήσεις, όπως οι σεισμοί, οδήγησαν σε αποσάθρωση, αποκόλληση και απόσπαση του κονιάματος και του ζωγραφικού στρώματος.
Στη ζωγραφική επιφάνεια παρατηρήθηκαν λευκές κρούστες από επικαθίσεις αλάτων, τα οποία είχαν μεταφερθεί διαλυμένα στην περιοχή εξάτμισης της υγρασίας όπου και κρυσταλλοποιήθηκαν.
Από τη δράση της υγρασίας, το υγροσκοπικό συνδετικό υλικό των χρωματικών στρωμάτων είχε υδρολυθεί και εξασθενήσει σημαντικά. Η αποδυνάμωση του συνδετικού είχε ως αποτέλεσμα την αποσάθρωση και κονιορτοποίηση της ζωγραφικής επιφάνειας. Επίσης, η συνεχής είσοδος του νερού της βροχής σε ορισμένα σημεία των θόλων και των κατακόρυφων τοίχων, παρέσυρε τα χρώματα.
Ακόμη, φθορές στο υπόστρωμα και τη ζωγραφική επιφάνεια έχουν προέλθει από νεότερες επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν για την τοποθέτηση ηλεκτρολογικών παροχών και γενικότερα για τη λειτουργική χρήση του κτιρίου.
Τέλος, όλοι οι τοίχοι, τα τόξα, οι κίονες και τα ξύλινα προσκυνητάρια είχαν καλυφθεί από δύο στρώματα χρώματος, μεταξύ των οποίων παρεμβαλλόταν ένα στρώμα στόκου.
Μη καταστρεπτικές μέθοδοι εξέτασης-ανάλυσης:
1. Παρατήρηση και φωτογραφική τεκμηρίωση με ψηφιακό μικροσκόπιο σε μεγέθυνση 10x – 100x, για τη σωστή αντιμετώπιση των απαιτητικών και δύσκολων περιοχών κατά τη διάρκεια των εργασιών της στερέωσης και του καθαρισμού της ζωγραφικής επιφάνειας.
2. Παρατήρηση και φωτογράφηση με χρήση πολυφασματικού οργάνου Musis MS στο ορατό και το υπέρυθρο, για την απεικόνιση του υποκείμενου ζωγραφικού στρώματος στις περιοχές οι οποίες έχουν επιζωγραφιστεί.
3. Συλλογή φασμάτων χρωστικών με φορητό φασματοφωτόμετρο Raman, αποθήκευση, ανάλυση και ταυτοποίησή τους μέσω φορητού ηλεκτρονικού υπολογιστή, για την παραγωγή της ίδιας σύνθεσης χρωστικών στις εργασίες της αισθητικής αποκατάστασης.
4. Διερεύνηση-ανίχνευση των περιοχών των τοιχογραφιών του κεντρικού θόλου και των σταυροθολίων με προβλήματα αποκολλήσεων του κονιάματος (υπόστρωμα) καθώς και για την πρόοδο των εργασιών στερέωσης, με τη χρήση συσκευής υπερήχων και την αποτύπωσή τους.
Επεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης:
Τοιχογραφίες:
1. Στερέωση των χρωστικών και η ενίσχυση του συνδετικού μέσου της ζωγραφικής επιφάνειας.
2. Αφαίρεση των επιζωγραφίσεων.
3. Στερέωση του υποστρώματος.
1. Στερέωση των χρωστικών και η ενίσχυση του συνδετικού μέσου της ζωγραφικής επιφάνειας.
2. Αφαίρεση των επιζωγραφίσεων.
3. Στερέωση του υποστρώματος.
4. Αισθητική αποκατάσταση.
Τα ξύλινα προσκυνητάρια ήταν επικαλυμμένα με στρώματα ελαιοχρώματα και για τη συντήρηση-αποκατάστασή τους πραγματοποιήθηκαν οι κάτωθι εργασίες:
1. Καθαρισμός των νεότερων επιχρισμάτων στα προσκυνητάρια.
2. Παρατήρηση και φωτογραφική τεκμηρίωση με ψηφιακό μικροσκόπιο σε μεγέθυνση 10x – 100x.
3. Στερέωση των χρωστικών και ενίσχυση του συνδετικού μέσου της ζωγραφικής επιφάνειας.
4. Στερέωση των αποκολλημένων ζωγραφικών στρωμάτων.
5. Επεμβάσεις σταθεροποίησης σε αποκολλημένα ξύλινα τμήματα.
6. Προληπτική απεντόμωση.
7. Σφράγιση των ρωγμών και μικρορωγμών.
8. Αισθητική αποκατάσταση ζωγραφικού διακόσμου.
Πριν | Μετά | ||
---|---|---|---|
![]() |
![]() |
||